Krogulna - historia miejscowości

   Krogulna to miejscowość o bogatej historii, położona przy trasie z Opola do Namysłowa. Jej walory krajobrazowe podnoszą okoliczne lasy i stawy miejscowego Gospodarstwa Rybackiego, istniejącego od drugiej połowy XVIII wieku. Nazwa wsi wywodzi się od dość pospolitego w Polsce gatunku ptaków – krogulców. Krogulna jest już wymieniona w dokumencie z 1309 roku, łącznie z Zieleńcem. Po raz pierwszy w 1644 roku występuje nazwa łączna Krogulno- Grundorf, kiedy to bracia Kotulińscy sprzedali wioskę Leopoldowi von Bamier. Miejscowość do końca panowania pruskiego podlegała pod archiprezbitariat w Namysłowie, jej parafią macierzystą były pobliskie Biestrzykowice.

   W 1688 roku wieś należała do księcia Wirtemberskiego, który musiał ją ok. 1700roku zastawić. W dniu 16 czerwca 1721 roku wskutek trudności finansowych Krogulno- Grundorf obłożono sekwestrem, czyli oddano pod zarząd do czasu rozstrzygnięcia sądowego. Książę zadłużył się w związku z hiszpańską wojną sukcesyjną, stąd nie mógł wywiązać się ze zobowiązań finansowych.

   W XVIII wieku w Krogulnej czynne były: warsztat kowalski, stolarski, karczma, kołodziej, wiatrak i młyn wodny. W miejscowości pracował także młot hutniczy. Istniejąca kopalnia rudy ściągała tu ludzi poszukujących pracy. Już przed 400 laty znajdował się na tym terenie piec do wytapiania rudy, a obok powstały dymarki. Chętni do pracy otrzymywali zezwolenie na osiedlenie się w pobliskim lesie. W roku 1861 Krogulna liczyła 862 a 1910r. już 919 mieszkańców, w tym 576 mówiących po polsku. W 1936 r. nazwę wsi zmieniono na Stobertal, rok później w 1937r. przyłączono do niej Zieleniec. Po II wojnie światowej w 1945r. liczba ludności radykalnie się zmniejszyła, wynosiła 350 mieszkańców. We wsi w tym czasie znajdowało się 76 budynków mieszkalnych. W 1965r. powierzchnia wsi wraz z Zieleńcem wynosiła 1201 hektarów. Obecnie miejscowość liczy 285 mieszkańców.

   Zakładem bardzo związanym z Krogulną już od 1945r. jest Państwowe Gospodarstwo Rybackie, które podlega administracyjnie Okręgowemu Zarządowi Lasów Państwowych w Karłowicach. Gospodarka rybacka prowadzona jest na 55 obiektach stawowych o łącznej powierzchni 575 hektarów. W początkowym okresie produkcja roczna karpia handlowego wynosiła 25 ton. Należy jednak zaznaczyć, że z roku na rok rosła i w 1980r. osiągnęła już ok. 250 ton, a w ostatnich latach gospodarstwo zwiększyło wydajność do ok. 400 ton. Ryba z Krogulnej cieszy się ogromną renomą w całym kraju. Jest smaczna, zdrowa i ozdabia stoły wigilijne podczas Świąt Bożego Narodzenia w okolicy. Pierwsze stawy powstały w latach 1754-1766, są one mozaiką wielu różnorodnych środowisk i stanowią atrakcyjne miejsce dla obserwatorów przyrody. Zmieniają one swój wygląd w zależności od pory roku. Oprócz karpia, Gospodarstwo oferuje smakoszom ryb słodkowodnych suma, szczupaka, amura i tołpygę. W obrębie stawów hodowlanych można wyróżnić kilkadziesiąt zespołów roślinnych, w tym kilka bardzo rzadkich do których należą:
Kotewka orzech wodny, strzałka wodna. Wokół leśnych stawów można spotkać bobry, dzikie gęsi, kormorany, łabędzie, perkozy, rybitwy, które są niewątpliwą ciekawostką przyrodniczą dla turystów. Są one naturalnym wodopojem dla zwierzyny oraz naturalną bazą pokarmową dla ptaków. Stawy w Krogulnej są ozdobą Stobrawskiego Parku Krajobrazowego.

   Gospodarstwo posiada pięknie odremontowaną siedzibę w pobliżu drogi wojewódzkiej Opole- Namysłów. Trzeba stwierdzić, że Gospodarstwo Rybackie to wizytówka Krogulnej, dzięki niemu miejscowość jest znana w całym kraju.

   Jednym z ważniejszych obiektów w Krogulnej jest wiejska świetlica, która została oddana do użytku w 1991r. Przy jej budowie była zaangażowana cała lokalna społeczność, okoliczne zakłady a nawet Jednostka Wojskowa z Brzegu. Świetlica jest do dnia dzisiejszego centrum życia kulturalnego. Tu spotykają się mieszkańcy na wiejskich zebraniach, imprezach integracyjnych, weselach, przyjęciach. Popołudniami przebywają w niej dzieci oraz młodzież. Mogą odrabiać tu lekcje, korzystać z Internetu oraz atrakcyjnie spędzać wolny czas. Obiekt wyposażony jest w 7 stanowisk komputerowych i kserokopiarkę.

   W pobliżu świetlicy znajdują się plac zabaw oraz boiska do piłki możnej i siatkowej. Dzięki niej mieszkańcy Krogulnej mają co robić w wolnym czasie.

   Istotną rolę w życiu mieszkańców Krogulnej odgrywa Kościół Katolicki. W 1992r. cała wieś entuzjastycznie i z wielkim zaangażowaniem przystąpiła do jego budowy. Swoje powstanie zawdzięcza on przede wszystkim proboszczowi Janowi Chwalinskiemu, sołtysowi Czesławowi Grzegorczykowi oraz ówczesnemu kierownikowi Gospodarstwa Rybackiego Stanisławowi Pożodze. Działkę pod budowę Kościoła przekazało bezpłatnie Nadleśnictwo w Kup. Ogromną pomocą przy realizacji inwestycji wykazały się istniejące w tamtym czasie okoliczne zakłady pracy: Gospodarstwo Rybackie w Krogulnej, Cegielnia i Betoniarnia w Zieleńcu, Tartak i Kółko Rolnicze w Pokoju. Trzeba stwierdzić, że ogromne zasługi miał także Komitet Budowy Kościoła, który zbierał fundusze i organizował pracę przy budowie świątyni. Zwieńczeniem wysiłków mieszkańców Krogulnej, ale także Zieleńca i Pokoju było poświęcenie Kościoła przez arcybiskupa Alfonsa Nosola w październiku 1995r.

   Od tej chwili mieszkańcy Krogulnej i Zieleńca mają swoją świątynię o którą dbają z wielkim oddaniem.

autor tekstu: Jacek Gosławski       

fot. Janusz Preuhs      

Die Ortschaft Krogulna hat eine reiche Geschichte und liegt zwischen Opole und Namysłów. Die Landschaft von Krogulna bilden die umgebenden Wälder und Zuchtteiche mit Fischen, die seit der zweiten Hälfte des 18. Jhs. bewirtschaftet werden. Der Name des Dorfes stammt von einer in Polen gewöhnlichen Vogelart, der Sperber (polnisch Krogulec), ab. Der Name Krogulna und Zieleniec wurden schon 1309 in Akten erwähnt. Der Bindename, Krogulna- Zieleniec, wurde jedoch das erste Mal 1644 bekannt gegeben, als die Brüder Kotulinscy das Dorf Leopold von Bamier verkauften. Den Pfarrbezirk bildete das nahliegende Dorf Biestrzykowice.

Im 18. Jh. funktionierten in Zieleniec Schmeidewerkstadt, Schreinereibetrieb, Stellmacher, es gab Wirtshaus und Wassermühle war im Gebrauch. Die Ortschaft war, wegen des Eisenerzbergwerks, für die Menschen anziehend, die eine Beschäftigung suchten. Vor 400 Jahren schon gab es hier einen Hochofen, in dem das Eisenerz gewonnen wurde und danach entstanden kleine Schmelzöfen.

Die Arbeitswillige bekamen die Erlaubnis, sich im nahliegenden Wald niederzulassen. 1861 bewohnten Krogullno 862 Bewohner und 1910 zählte die Ortschaft 919 Bewohner, indem 576 Menschen sprachen polnisch.

Der Name des Dorfes wurde 1936 in Stobertal umbenannt und ein Jahr später, 1937, wurde Zieleniec an Stobertal angeschlossen. Nach dem Zweiten Weltkrieg, 1945, reduzierte sich die Bevölkerungszahl bedeutend und betrug 350 Bewohner. Das Dorf zählte 76 Wohnhäuser. Die gesamte Wohnfläche von Stobertal und Zieleniec betrug 1965 1201 Hektare. Zur Zeit bewohnen die Ortschaft 285 Einwohner.

Krogulna ist seit 1945 mit Staatlicher Fischereiwirtschaft eng verbunden, die auf dem Verwaltungsweg der Forstverwaltung in Karłowice untersteht.

Der Fischaufzuchtbetrieb beinhaltet 55 Teiche, deren Gesamtfläche 575 Hektare beträgt. In dem ersten Zeitraum wurden jährlich 25 Tonnen Karpfen hergestellt. Es ist aber erwähnenswert, dass von Jahr zu Jahr die Produktion von Karpfen ansteigte und 1980 250 Tonnen betrug. In dem letzten Zeitraum erhöhte die Fischereiwirtschaft ihre Produktivität bis zu 400 Tonnen. Der Karpfen aus Krogulna erfreut sich großer Popularität im ganzen Land. Er ist schmackhaft, gesund und herrscht auf dem Tisch während der Weihnachtszeit in Polen. Die ersten Zuchtteiche wurden in den Jahren 1754-1766 eingerichtet und stellen einen anziehenden Ort für die Naturliebhaber dar. Der Fischereibetrieb bietet nicht nur einen Karpfen an, sondern auch einen Welsen, Hechten, Graskarpfen und Silberkarpfen. Im Bereich der Zuchtteiche kann man differenzierte Wasserflora unterscheiden, darunter ein paar seltene Pflanzenarten, wie: Wasserkastanie oder Pfeilblatt. Zweifellos stellen Biber, wilde Gänse, Kormorane, Schwäne, Haubentauche und Seeschwalbe eine Naturmerkwürdigkeit für die Touristen dar. Die Teiche bedeuten neturelle Wassertränke für die Tiere und naturelle Nahrungsbasis für die Vögel. Die Teiche in Krogulna stellen die Zierde des Stobrawski Landschaftsparks dar.

Der Fischereibetrieb hat eine schön renovierte Residenz an der Hauptstraße Opole-Namzsłów in Besitz. Es ist unumgänglich zu erwähnen, dass die Ortschaft Krogulna, dank der Fischereiwirtschaft, im ganzn Land berühmt ist.

Eins der wichtigsten Gebäude in der Krogulna – Gesellschaft stellt ein Gemeinschaftsraum dar, der als neues Haus 1991 zum Gebrauch übergeben wurde. Beim Bau des Gemeinschaftsraumes beteiligte sich die ganze lokale Gesellschaft, umliegenden Betriebe und sogar die Militäreinheit aus Brzeg. Das Gebäude fungiert bis heute als das gesellschaftskulturelle Zentrum des Dorfes. In diesem Raum werden Versammlungen, Fest- und Tanzveranstaltungen und auch Hochzeitsfeiern organisiert. Nachmittags verbringen hier Kinder und Jugendliche ihre Freizeit, indem sie Hausaufgaben machen und das Internet benutzen können. Der Raum ist in 7 Arbeitsplätze mit Computer und einen Fotokopierer ausgestattet.

In der Nähe von Gemeinschaftsraum befinden sich ein Spielplatz sowie ein Fuß- und Volleyballfeld, auf denen die Bewohner ihre Freizeit verbringen können.

Eine wichtige Rolle im Leben der Bewohner spielt die katholische Kirche. Im Jahr 1992 nahm das ganze Dorf beim Bau der Kirche teil. Ihre Entstehung verdank sie vor allem dem Pfarrer Jan Chwaliński, dem Dorfvorsitzenden Czesław Grzegorczyk und dem damaligen Leiter der Fischereiwirtschaft Stanisław Pożoga. Den Platz für den Bau der Kirche schenkte das Forstamt Kup. Eine große Hilfe bei der Realisierung der Investition leisteten auch der Fischhof in Krogulna, die Ziegelei und das Betonwerk in Zieleniec, das Sägewerk und der Kreis der Bauern in Pokój sowie das Komitee des Wiederaufbaus der Kirche. Im Oktober 1995 wurde die Kirche durch den Erzbischof Alfons Nosal geweiht.

übersetzung: Dominika Guszkiewicz       

700-LECIE POWSTANIA WSI KROGULNA

Program imprezy: 700-LECIE POWSTANIA WSI KROGULNA I ZIELENIEC oraz VII Festiwal Muzyki Zabytkowych Parków i Ogrodów im. Carla Marii Webera 3-6 czerwca 2010
Galeria: 700-lecie powstania wsi Krogulna i Zieleniec