RODO - KLAUZULA INFORMACYJNA - więcej informacji - KLIKNIJ TUTAJ

gmina-pokoj-slider2.jpeg
 
Wybierz język:

Studium demograficzne - ludność gminy Pokój oraz prognoza do 2010 roku (Robert Rauziński, Lucja Rauze)

Studium demograficzne - ludność gminy Pokój oraz prognoza do 2010 roku

         (Robert Rauziński, Lucja Rauze)

 

 

Analiza rozwoju ludności w przeszłości, teraźniejszości i przyszłości stanowi podstawę do budowy polityki – gospodarczej i przestrzennej gminy. Analiza zmian rozwoju ludności, uchwycenie zmian w strukturze wieku i płci ludności, procesach migracyjnych, źródłach utrzymania, aktywności zawodowej, ocena bezrobocia i kształcenia młodzieży stanowi podstawę na której można budować koncepcję rozwoju społeczno – gospodarczego gminy.

Procesy demograficzne wiążą się ściśle z wieloma dziedzinami życia gminy Pokój. Wpływają na sytuację w zakresie szkolnictwa, rynku pracy, warunków mieszkaniowych, pomocy społecznej oraz kształtują rozmiary i kierunki inwestycji demograficznych (żłobki, przedszkola, szkoły, miejsca pracy, opieka społeczna i inne).

Analiza stanu istniejącego

 

Na koniec 2000 roku stan ludności gminy Pokój wynosił 5 646 osób (tabela 1), w tym mężczyźni 2 795, a kobiety 2 851. Na 100 mężczyzn przypadało 102 kobiety. Ponad 80 % mieszkańców gminy urodziło się już po 1945 roku. Udział ludności miejscowego pochodzenia (śląskiej) wynosił w 1990 r. – 67,2 %.

 

Tabela 1. Ludność gminy Pokój w latach 1950 – 2000

 

Rok

Liczba ludności

- stan w dniu 31 XII

Rok

Liczba ludności

- stan w dniu 31 XII

1950

6 772

1989

5 609

1960

6 487

1990

5 672

1970

6 308

1991

5 655

1975

6 348

1992

5 681

1980

5 440

1993

5 693

1981

5 344

1994

5 706

1982

5 368

1995

5 700

1983

5 523

1996

5 716

1984

5 594

1997

5 751

1985

5 621

1998

5 714

1986

5 658

1999

5 683

1987

5 636

2000

5 646

1988

5 591

 

 

Źródło: Roczniki statystyczne z lat 1951-2001, US w  Opolu.

 

Przeprowadzona szczegółowa analiza rozwoju ludności gminy wskazuje na następujące etapy (fazy) przyrostu ludności (tabela 2).

 

Tabela 2. Przyrost (spadek) liczby ludności gminy w latach 1951 – 2000

 

 

Lata

Ogółem

liczba osób

udział procentowy

1951 – 1960

- 285

95,8

1961 – 1970

- 179

97,2

1971 – 1980

- 868

86,2

1981 – 1990

+ 232

104,3

1991 – 2000

- 26

99,5

Razem 1951 - 2000

- 1 126

83,3

 

Z analizy powyższych danych wynika, że na przestrzeni lat 1951 – 1980 nastąpił znaczny spadek liczby ludności – bo aż o 1323 osoby. Od roku 1981 obserwujemy stabilizację liczby ludności gminy. Zmiany w liczbie ludności gminy wiążą się z migracjami zagranicznymi.

 Analiza rozmieszczenia ludności w gminie wskazuje, że najbardziej zaludnione wsie to: Pokój, Domaradz i Zieleniec. Najmniejsze wsie to Siedlice i Krzywa Góra.

 

W przedziale     do 100  mieszkańców znajdują się  2 wsie

              101 – 300 mieszkańców znajdują się  4 wsie

              301 – 500 mieszkańców znajdują się  4 wsie

              501 – 700 mieszkańców znajduje się  1 wieś

               701 – 900 mieszkańców znajduje się  0

             901 – 1100 mieszkańców znajduje się 1 wieś

            powyżej 1100 mieszkańców  znajduje się 1 wieś.

 

W latach 1951–1970 nieznaczny wzrost liczby ludności nastąpił w 4 wsiach: Zieleniec, (o 22,2 %), Zawiść ( 5,3 %), Ładza (3,3 %) i Pokój (2,5 %). W latach 1991–2000 wzrost liczby ludności nastąpił jedynie w 2 wsiach: Krzywa Góra (o 11,6 %), Pokój (5,0 %). We wsi Zawiść liczba ludności była stabilna. W pozostałych 10 wsiach odnotowano spadek liczby mieszkańców.

Należy zaznaczyć, że  liczba ludności dla lat 1991, 1996 i 2000 nieznacznie różni się od danych zawartych dla gminy w tabeli 11. Dane  oparto na materiałach Urzędu Gminy i nie mają wpływu na tendencje  przyrostu lub spadku w poszczególnych wsiach. Jak wynika z danych  w roku 2000 społeczność gminy Pokój charakteryzowała się wysokim odsetkiem ludności w wieku przedprodukcyjnym (w gminie 25,6%, w województwie – 23,4%) i nieco niższym wskaźnikiem w wieku poprodukcyjnym (w gminie 12,4%, w województwie - 14,5%). Na przestrzeni lat 1995–2000 obserwujemy spadek udziału w ogólnej liczbie mieszkańców grupy przedprodukcyjnej (0-17 lat) z 30,4% do 25,6% i wzrost udziału grupy produkcyjnej (18 – 59/64) z 58,0% do 62,0% i grupy poprodukcyjnej z 11,6% do 12,4%. Wiąże się to ze zwiększonym popytem na miejsca pracy i zwiększoną potrzebę opieki nad ludźmi starszymi.

 

Tabela 3. Struktura wieku ludności na dzień 31 XII 2000 r.

 

Ogółem ludność

W tym w wieku

przedprodukcyjnym

0 –17

produkcyjnym

18 – 59 / 64

poprodukcyjnym

60+/ 65 +

5 646

1 446

3 499

701

100,0 %

25,6 %

62,0 %

12,4 %

województwo – 100.0%

23,4 %

62,1 %

14,5 %

Źródło: Rocznik Statystyczny województwa opolskiego 2001, Urząd Statystyczny w Opolu, Opole 2001, s. 71.

                                                                                 

Tabela 4. Struktura wieku ludności gminy w latach 1995–2000

 

Grupy wieku

W latach

1995

1996

1997

1998

1999

2000

Ogółem – osób

5 700

5 716

5 751

5 714

5 683

5 646

przedprodukcyjnym

1 733

1 700

1 659

1 581

1 517

1 446

produkcyjnym

3 306

3 356

3 400

3 442

3 465

3 499

poprodukcyjnym

   661

   660

   692

   691

    701

    701

Udział procentowy

Ogółem - %

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

przedprodukcyjnym

  30,4

  29,7

  28,8

  27,7

  26,7

  25,6

produkcyjnym

  58,0

  58,7

  59,1

  60,2

  61,0

  62,0

poprodukcyjnym

  11,6

   11,6

  12,1

  12,1

  12,3

12,4

Źródło: Materiały Urzędu Statystycznego w Opolu.

 

Tabela 5. Struktura wieku ludności  gminy w latach 1996–2000

 

Rok

Ogółem ludności

W wieku

przed-

produkcyjnym

0-17

w tym

produkcyjnym

18 – 59/ 64

poprodukcyj-nym

60 +/ 64 +

0-2

3-6

7 -14

15-17

1996

5 716,0

1 700

210

332

838

320

3 356

660

100,0

29,7

3,6

5,8

14,7

5,6

58,7

11,6

2000

5 646

1 446

154

264

695

333

3 499

701

100,0

25,6

2,7

4,7

12,3

5,9

62,0

12,4

 

Analizując szczegółowo strukturę wieku ludności grupy przedprodukcyjnej na przestrzeni lat 1996–2000 nastąpił znaczny spadek w grupach 0–2, 3–6 i 7–14, łącznie z 24,1% do 19,7%. Zmiany te rzutują na infrastrukturę oświatową, w tym na ukształtowanie sieci przedszkolnej, szkół podstawowych i gimnazjalnych.

Jak wynika z danych przyrost rzeczywisty ludności w latach 1976–2000 był ujemny i wynosił 702 osób, a więc średniorocznie 23 osoby. Oznacza to, że znaczna część przyrostu naturalnego (69 %) wyemigrowała poza obszar gminy, w tym głównie za granicę do Niemiec. Ujemny przyrost ludności nastąpił głównie w latach 1976–1980 i 1996–2000 o 962 osoby. W latach 1981–1995 ludność gminy wzrastała nieznacznie o 260 osób.

 

Tabela 6. Ruch naturalny i wędrówkowy ludności gminy Pokój

 

Lata

Przyrost rzeczywisty

Przyrost naturalny

W tym

Saldo migracji

urodzenia

zgony

ogółem

w tym- zagraniczne

1976 - 1980

- 908

328

613

285

- 1 035

- 1 246

1981 – 1985

+181

349

602

253

- 196

- 273

1986 – 1990

+51

207

450

243

- 153

-180

1991 – 1995

+28

123

368

245

-74

-182

1996 – 2000

-54

8

280

272

-55

-104

Razem

1976 - 2000

- 702

1 015

2 313

1 298

- 1 513

- 1 985

 

Na przestrzeni 25 lat (1976–2000) liczba urodzeń (tabela 6) w gminie utrzymuje się na poziomie 43–136 osób. Średnioroczna liczba urodzeń w tym okresie wynosi 93 osoby. Od roku 1986 obserwujemy systematyczny spadek liczby urodzeń. W poszczególnych 5-leciach średnioroczna liczba urodzeń kształtowała się następująco:

·           1976–1980 - 123 osoby

·           1981–1985 - 120 osób

·           1986–1990 -  90 osób

·           1991–1995 - 74 osoby

·           1996–2000 - 56 osób.

Zgony w tym okresie utrzymują się w zasadzie na stałym poziomie (tabela 7). Średnioroczna liczba zgonów wynosi 52 osoby. Przyrost naturalny od roku 1990 systematycznie spada. O ile w okresie pięcioletnim 1976–1980 i 1981–1985 średnioroczny przyrost naturalny wynosił 66 i 70 osób, to w następnych pięcioleciach 1986–1990 - 41 osób, 1991–1995 - 25, a w ostatnich latach 1996–2000 jedynie 1,6 osób. W latach 1998–1999 przyrost naturalny był ujemny. Jest to zjawisko pogłębiające się.

 

Tabela 7. Przyrost naturalny i saldo migracji w gminie Pokój

 

Rok

Urodzenia

Zgony

Przyrost naturalny

Saldo migracji

Przyrost

naturalny na 1000 mieszkańców

ogółem

w tym - zagraniczne

1976

120

68

52

- 250

- 262

8,5

1977

109

51

58

- 247

-246

9,7

1978

119

55

64

-214

- 199

11,4

1979

136

62

74

- 239

- 381

13,6

1980

129

49

80

  -85

-158

14,7

1981

114

43

71

-195

-173

13,3

1982

124

54

70

  -46

-46

13,1

1983

115

56

59

  +73

-25

10,7

1984

114

49

65

  +6

-5

10,7

1985

135

51

84

  -34

-24

13,0

1986

107

55

52

  -15

-5

9,1

1987

  90

38

52

  -74

-45

9,0

1988

  85

50

35

  -77

-72

6,1

1989

  86

45

41

  -23

-41

7,2

1990

  82

55

27

  +36

-17

4,7

1991

  84

46

38

  -55

-61

6,6

1992

  83

55

28

  -60

-39

4,9

1993

  71

43

28

  -16

-30

4,9

1994

  64

46

18

  +35

-19

3,1

1995

  66

55

11

  +22

-33

1,8

1996

  69

64

  5

    +6

-21

0,9

1997

  54

50

  4

  +20

-12

0,7

1998

  56

59

-3

   +1

-24

-0,5

1999

  43

53

-10

  -26

-11

-1,7

2000

  58

46

 12

  -56

-36

  2,1

Razem

1976 - 2000

2 313

1 298

1 015

- 1 513

- 1 985

-----------

Źródło: Roczniki Statystyczne US w Opolu.

 

Wyrazem regresu demograficznego gminy jest również wysoka emigracja ludności. W okresie lat 1976–2000 migracja była ujemna i wynosiła 1 513 osób, w tym

·           migracje wewnętrzne   +  472 osoby,

·           migracje zagraniczne  - 1 985 osoby.

Kształtowanie się migracji w poszczególnych pięcioleciach przedstawiono w tabeli 8.

 

Tabela 8. Zjawisko migracji w gminie Pokój

 

Lata

Ogółem

W tym

wewnętrzne

zagraniczne

1976 – 1980

 - 1 035

+ 211

- 1 246

1981 – 1985

    - 196

  +.77

   - 273

1986 – 1990

    - 153

  + 27

   - 180

1991 – 1995

      - 74

+ 108

   - 182

1996 – 2000

     - 55

  + 49

   - 104

 

Powyższe dane wskazują, że największy odpływ ludności nastąpił w latach 1976– 1980. Od roku 1982 migracje znacznie spadły, a nawet w roku 1990, 1994–1998 były dodatnie. Migracje zagraniczne również od roku 1982 znacznie spadły. O ile w latach 1976–1981 średnioroczne migracje zagraniczne wynosiły 237 osób, to w pozostałych 1982–2000 tylko 30 osób. Ujemne migracje są niepokojące i wpływają niekorzystnie na sytuację demograficzną gminy Pokój, gdyż dotyczą w większości odpływu ludzi młodych, prężnych.

Niezależnie od emigracji stałej na terenie gminy występuje zjawisko emigracji czasowej. Wiąże się to z pracą poza granicami kraju (Niemcy), głównie osób z wykształceniem średnim i zasadniczym zawodowym. Czasowe migracje zagraniczne należy uznać za czynnik wpływający na kształtowanie się sytuacji w zakresie ograniczenia bezrobocia na lokalnym rynku pracy.

Analizując sytuację demograficzną poszczególnych wsi należy zauważyć, że w okresie ostatnich pięciu lat (1996–2000) przyrost naturalny był dodatni w 7 wsiach i ujemny w 6 wsiach (Dąbrówka Dolna, Domaradzka Kuźnia, Kopalina, Krogulna, Ładza).

Według danych Urzędu Gminy w okresie lat 1996 – 2000 wyemigrowały do Niemiec 104 osoby. Najwięcej osób wyemigrowało ze wsi Ładza (28 osób), Fałkowice (19 osób), Lubnów (15 osób), Domaradz (14 osób), Pokój (12 osób) ( tabela 20).

Ludność gminy Pokój charakteryzuje się wysokim odsetkiem ludności utrzymującej się ze źródeł pozarolniczych. Wskaźnik ten w 1988 r. wynosił 68,3%. Na przestrzeni lat 1970–1988 wskaźnik ten wzrósł nieznacznie z 65,4% do 68,3%. W roku 2000 odsetek ludności utrzymującej się ze źródeł pozarolniczych nieco wzrósł. Fakt ten należy uznać za zjawisko trwałe i pozytywne, związane z wielofunkcyjnym rozwojem gminy.

 

Tabela 9. Migracje za granicę (Niemcy) w latach 1996–2000

 

Wsie

Wyjazdy w latach

Ogółem

1996 - 2000

1996

1997

1998

1999

2000

Ogółem gmina

104

21

12

24

11

36

Dąbrówka Dolna

    2

---

---

  2

---

---

Domaradz

  14

  6

---

  1

  2

  5

Domaradzka Kuźnia

    1

---

---

  1

---

---

Fałkowice

  19

  7

---

  3

---

  9

Kopalina

    2

---

  2

---

---

---

Krogólno

    3

---

---

---

  3

---

Krzywa Góra

---

---

---

---

---

---

Lubnów

  15

---

  5

  2

  2

  6

Ładza

  28

  6

  4

  5

  1

12

Pokój

  12

  2

---

  6

  2

  2

Siedlice

---

---

---

---

---

---

Zawiść

    3

---

---

  2

---

  1

Zieleniec

    5

---

  1

  2

  1

  1

Źródło: Dane Urzędu Gminy Pokój.

 

Poziom wykształcenia ludności gminy w latach 1970–1988 wykazywał tendencje wzrostu (tabela 10).

 

Tabela 10. Poziom wykształcenia ludności gminy w wieku 15 lat i więcej

                   w latach 1970–1988

 

Wyszczegól-nienie

Ludność w wieku 15 lat i więcej w 1998 r.               z wykształceniem

Ludność w wieku 15 lat i więcej według poziomu wykształcenia w %

wyższym

średnim

wyższe

średnie

1970

1978

1988

1970

1978

1988

Gmina Pokój

123

527

0,5

1,0

3,1

5,0

8,2

13,2

Wsie województwa

---

---

0,5

1,1

1,9

5,2

9,1

13,5

Źródło: Spisy Powszechne.

 

Z powyższych danych wynika, że w stosunku do średnich dla gmin województwa, w gminie Pokój ludność z wyższym wykształceniem stanowi aż 3,1%, a w województwie jedynie 1,9%. W gminie wśród zawodowo czynnych w rolnictwie (1191 osób) wykształcenie wyższe posiadało jedynie 23 osoby, w tym rolnicze 13. Rolnictwo zatem pozbawione jest kadr kwalifikowanych.

Z analizy pracujących w gospodarce narodowej w gminie Pokój wynika, że gros miejsc pracy w gminie znajduje się w przemyśle, zdrowiu i edukacji. Na przestrzeni lat 1997–2000 liczba miejsc pracy spadła z 684 do 509 (o 175 miejsc) tj. o 25,6%. Przyrost miejsc pracy nastąpił jedynie w ochronie zdrowia i opiece społecznej.

Przemiany społeczno–gospodarcze jakie dokonały się w województwie opolskim, nie ominęły również gminy Pokój. Racjonalizacja w zatrudnieniu nie jest w pełni rekompensowana tworzeniem się nowych miejsc pracy. Jak wynika z danych tabeli 23 liczba miejsc pracy znacznie zmalała i pojawił się problem bezrobocia. Na koniec grudnia 2000 r. w gminie 447 osoby, w tym 262 kobiety pozostawało bez pracy.

 

Tabela 11. Liczba bezrobotnych w gminie w latach 1997 – 2000 ( stan na dzień 31 XII)

 

Rok

Liczba bezrobotnych

Stopa bezrobocia1)

w gminie

w województwie

1997

231

  6,8

  7,0

1998

243

  7,1

  7,0

1999

290

  8,4

  8,9

2000

447

12,8

10,3

30.06. 2001 r.

472

---

---

1) Bezrobotni w % ludności w wieku produkcyjnym.

Źródło: Urząd Statystyczny w Opolu.

 

Na przestrzeni lat 1997–2001 liczba bezrobotnych się podwoiła. Jest to zjawisko niepokojące. Stopa bezrobocia w gminie w 2000 r. była wyższa (12,8%) niż średnia w województwie (10,3%). Z ogólnej liczby 447 bezrobotnych na koniec 2000 r. kobiety stanowiły  58,6% (262 osoby), absolwenci 8,1 % (36 osób), nie posiadający prawa do zasiłku 70,9% (317 osób), zwolnieni z przyczyn dotyczących zakładu pracy 12,3% (55 osób). Bezrobotni według wykształcenia:

·           wyższe                                                   1 (0,2 %),

·           policealne i średnie zawodowe                75 (16,8%),

·           średnie ogólnokształcące                         17 (3,8%),

·           zasadnicze zawodowe                            194 (43,4%),

·           pozostałe                                             160 (35,8%).

Bezrobotni według wieku:

·           15 – 24 lat             137 (30,7 %),

·           25 – 34 lat             120 (26,8%),

·           35 – 44 lat               93 (20,8%),

·           45 – 54 lat               85 (19,0%),

·           55 lat i więcej         12 (2,7%).

 

Z analizy powyższych danych wynika, że bezrobotni to głównie osoby z wykształceniem poniżej średniego (zasadnicze zawodowe i podstawowe) oraz ludzie młodzi w wieku 15–34 lata (57,5 %).

Niepokojące zjawisko to fakt, że wśród bezrobotnych na 30.06.2001 r. osób pozostających bez pracy

·           do 1 miesiąca jest                     37 (7,8 %),

·           od 1 –3 miesięcy jest                52 (11,0%),

·           3-6 miesięcy jest                       66 (4,0%),

·           6 –12 miesięcy jest                  157 (33,3%),

·           12 –24 miesiące jest                107 (22,7%),

·           powyżej 24 miesięcy jest           53 (11,2%).

 

A zatem aż 33,9% osób pozostaje bez pracy powyżej roku. Zjawisko to stwarza frustrację, patologię i poszerza strefę ubóstwa wśród mieszkańców gminy. Dlatego stworzenie miejsc pracy to zadanie priorytetowe dla samorządu gminy.

 

Prognoza demograficzna gminy Pokój do 2010 roku

 

W gminie Pokój w latach dziewięćdziesiątych (1991–2000) obserwowaliśmy niewielki spadek liczby ludności (99,5%) i wynosiła w 2000 r. 5 646 osób. Spadek ludności gminy wynikał głównie ze spadku urodzeń i odpływu ludności na skutek migracji zagranicznych. Prognoza liczby i struktury ludności gminy została opracowana w oparciu o prognozę GUS z 2000 roku w układzie powiatowym. Szczegółowa prognoza demograficzna gminy Pokój według grup wieku i lat 2001, 2005, 2010 została opracowana autorsko (R. Rauziński i zespół) w oparciu o dotychczasowe trendy rozwoju demograficznego. Przyjęto założenia optymistyczne jeżeli chodzi o urodzenia, pesymistyczne w zakresie migracji. Zawarte w prognozie informacje są ostrzegawcze, o dużym stopniu realności. Przewiduje się następujące wielkości urodzeń w latach:

2001 – 60 osób             2004 – 69 osób                  2007 – 81

2002 – 63                     2005 – 73                          2008 - 85

2003 – 66                     2006 – 77                          2009 – 90

                                                                            2010 – 95

Procesy demograficzne w gminie Pokój do 2010 roku będą charakteryzowały się następującymi zjawiskami:

·           tendencją do wzrostu urodzeń;

·           wzrostem liczby zgonów;

·           bardzo niskim przyrostem naturalnym;

·           ujemnym saldem migracji;

·           spadkiem przyrostu rzeczywistego ludności.

Przewiduje się, że w latach 2001–2010 (tabela 24) urodzi się w gminie - 759 osób, umrze - 690 osób. Przyrost naturalny (urodzenia minus zgony) wyniesie więc + 69 osób. Uwzględniając ujemne migracje wewnętrzne i zewnętrzne w wysokości  - 151 osób, przyrost rzeczywisty ludności w w/w okresie będzie ujemny w wysokości - 82 osoby. Przewidywana liczba ludności gminy na koniec 2005 r. wyniesie 5 508 osób, a w 2010 r. – 5 460 osób. Procesy demograficzne w gminie podobnie jak w województwie i kraju świadczą o zarysowującym się kryzysie demograficznym. Niska liczba urodzeń w porównaniu z latami 1976 – 1990 wynika ze spadku dzietności, zmieniających się wzorców tworzenia rodziny i zachowań prokreacyjnych. Świadczy też o istotnym wpływie transformacji ustrojowej na sytuację demograficzną gminy (brak pracy, ubóstwo, skłonności do migracji).

W przyjętym okresie przypuszczać należy, że zajdą głębokie zmiany w strukturze demograficznej ludności gminy. Zmienność struktur demograficznych w latach 2001–2005 będzie miała istotny wpływ na strukturę rozwoju gminy (tabela 12), z uwagi na spadek liczby dzieci i młodzieży, znaczący przyrost ludności  w wieku produkcyjnym (+138 osób) i proces starzenia się ludności (+ 29 osób). Równocześnie w latach 2006–2010 (tabela 26) procesy demograficzne będą przebiegały odmiennie niż w latach 2001–2005. Nastąpi stabilizacja liczby dzieci i młodzieży (0–17, wzrost + 5 osób), spadek ludności  w wieku produkcyjnym (‑107 osób) i wzrost w wieku poprodukcyjnym (+54 osoby). Charakterystyczną cechą sytuacji demograficznej w tym okresie będzie spadek młodzieży w wieku szkoły wyższej 19–24 lata (o 175 osób). Przedstawione zmiany w strukturze wieku ludności są ściśle związane z potrzebami w zakresie koncepcji rozwoju szkolnictwa podstawowego, gimnazjalnego i licealnego (znaczący spadek liczby młodzieży w wieku 7–18 lat) oraz rynku pracy. Węzłową kwestią dla gminy będzie zatrudnienie przyrastających w latach 2001–2005 zasobów pracy (+138 osób) oraz zarejestrowanych bezrobotnych (472 osoby w dniu 30.06.2001 r.).

 

Tabela 12. Ludność gminy Pokój według grup wieku w roku 2000, 2005 i 2010

 

Grupy wieku

Rok

Wzrost lub spadek ludności w latach            2001 –2010   w %

2000

2005

2010

Ogółem

5 542

5 508

5 460

  99,1

0 – 2

   150

   208

   270

180,0

3 – 6

   260

   224

   300

115,4

7 – 12

   499

   380

   346

  69,3

13 – 15

   266

   249

   189

  71,1

16 – 18

   321

   241

   198

  61,7

19 – 24

   499

   674

   499

100,0

 

0 – 17

1 419

1 218

1 223

  86,2

18 – 59/64

3 436

3 574

3 467

100,9

60 +/ 65 +

   687

   716

   770

112,1

 

Tabela 13. Przyrost lub spadek ludności gminy w latach 2001 – 2010

 

Grupy wieku

W latach

2001 - 2005

2006 -2010

2001 – 2010

Ogółem

  - 34

  - 48

  - 82

0 – 2

  + 58

  + 62

+ 120

3 – 6

  - 36

  + 76

  + 40

7 – 12

- 119

  - 34

- 153

13 – 15

  - 17

  - 60

  - 77

16 – 18

  - 80

  - 43

- 123

19 – 24

+ 175

- 175

      0

 

0 – 17

- 201

   + 5

- 196

18 – 59/64

+ 138

- 107

  + 31

60 +/ 65 +

 + 29

 + 54

  + 83

 

 

 

 

 

Tabela 14. Struktura wieku ludności gminy w roku 2000, 2005 i 2010 [w %]

 

Grupy wieku

Lata

2000

2005

2010

Ogółem

100,0

100,0

100,0

0 – 2

   2,7

   3,8

   4,9

3 – 6

   4,7

   4,1

   5,5

7 – 12

   9,0

   6,9

   6,3

13 – 15

   4,8

   4,5

   3,5

16 – 18

   5,8

   4,4

   3,6

19 – 24

   9,0

  12,2

   9,1

 

0 – 17

  25,6

  22,1

  22,4

18 – 59/64

  62,0

  64,9

  63,5

60 +/ 65 +

  12,4

  13,0

  14,1

 

Na ogólną podaż pracy brutto w latach 2001–2005 składać się będą następujące pozycje podaży pracy:

-         po pierwsze: liczebność młodzieży w wieku 20 lat wchodzących na rynek pracy (urodzeń w latach 1981–1985 i 1986–1990)

 

Tabela 15. Podaż pracy młodzieży w latach 2001 –2010

 

Lata 2001 – 2005

Lata 2006 –2010

2001

  114 osób

2006

  107 osób

2002

  124

2007

  90

2003

  115

2008

  85

2004

  114

2009

  86

2005

  135

2010

  82

 

Należy zwrócić uwagę, że młodzież wchodząca na rynek pracy jest dobrze przygotowana do zawodu, gdyż będą to w większości absolwenci szkół średnich. Przedstawiona liczba młodzieży sięgającej po prace dotyczyć będzie głównie zawodów pozarolniczych (60–70%), pozostałe (30–40%) to młodzież, która może znaleźć pracę w rolnictwie i związaną z nim działalnością gospodarczą.

·           po drugie: na podaż pracy składa się pozycja związana z istniejącym bezrobociem  (aktualnie 472 osoby) i poziomem ich wykształcenia.

·           po trzecie: dalsza restrukturyzacja rolnictwa i pozarolniczych miejsc pracy może wyzwolić pewne zasoby pracy, które będą stanowić dodatkową podaż pracy.

               Jak już wspomniano przedstawiona prognoza demograficzna może ulec pewnym zmianom w zakresie procesów migracyjnych. Trzy czynniki mogą mieć istotne znaczenie w realności prognozy:

·           w sytuacji istotnego ożywienia gospodarczego gminy (nowe inwestycje) może nastąpić dodatnia imigracja  ludności, przy ograniczeniu emigracji.

·           w sytuacji stabilizacji  gospodarczej gminy przewidywana prognoza jest najbardziej podobna.

·           w sytuacji regresu gospodarczego może nastąpić intensywny odpływ ludności, szczególnie w grupie 19 –24 lata.

 

               W prognozie należy uwzględnić, że założenia dotyczące migracji, obok założeń w zakresie urodzeń stanowią najbardziej niepewny element prognozowania. Również sytuacja gospodarcza gminy będzie miała znaczący wpływ na rozwój lub spadek liczby mieszkańców. Podstawowe jednak zmiany w strukturze wieku ludności nie ulegną większym zmianom. Błąd w prognozie urodzeń może dotyczyć mniejszej liczby urodzeń i dla roczników urodzonych w latach 2001–2010 nie przekroczy 8–10%. Błąd w migracjach może dotyczyć zwiększającej się tendencji do emigracji.

               Uwarunkowania demograficzne w strategii rozwoju gminy są podstawą jej budowy. Określają bowiem wielkość przyszłych potrzeb społeczno–gospodarczych, pozwalają na opracowanie koncepcji rozwoju edukacji, zatrudnienia, zdrowia, mieszkalnictwa, wypoczynku i ograniczania patologii społecznej.

 

Podsumowanie i wnioski

 

1.      Sytuacja demograficzna gminy Pokój wskazuje, że w latach 1991–2000 zarysowuje się kryzys demograficzny wyrażający się spadkiem liczby ludności, liczby urodzeń, ujemnym saldem migracji zagranicznych. Od 1997 r. obserwujemy ujemny przyrost naturalny i proces starzenia się społeczeństwa gminy.

2.      W latach 1995–2000 zmiany struktury wieku ludności charakteryzują się spadkiem udziału dzieci i młodzieży w strukturze demograficznej, wzrostem grupy wieku produkcyjnego i poprodukcyjnego.

3.      W latach 1997–2000 przyrost zasobów pracy wynosił 99 osób, przy spadku zatrudnienia o 175 osób i wzroście bezrobocia do 447 osób. Na istniejące bezrobocie składają się więc trzy pozycje:

-               przyrost zasobów pracy  - 22,1%

-               spadek zatrudnienia – 39,1%

-               wzrost aktywności zawodowej (odpływ z rolnictwa, dotychczas niepracujący) – 38,8%.

4.      Prognoza demograficzna ukazuje złożoność zmian w strukturze wieku ludności, odrębną dla lat 2001–2005 i 2006–2010.

Prognoza do 2005 r. pozwala na ukazanie kilku najważniejszych wniosków dla polityki społeczno–gospodarczej gminy:

-            malejąca liczba dzieci w wieku przedszkolnym (3-6 lat) może ułatwić powszechne objęcie ich formą opieki przedszkolnej, co pozwala na umocnienie rodziny.

-            malejąca liczba młodzieży w wieku szkoły podstawowej (7-12 lat) będzie sprzyjać polepszeniu jakości nauczania i poprawie warunków nauczania (racjonalizacja sieci szkolnej).

-            zmniejszenie liczby młodzieży w wieku szkoły gimnazjalnej i licealnej tworzy warunki podwyższenia poziomu kształcenia.

-            silny wzrost młodzieży wchodzącej na rynek pracy(19–24 lat), w wiek zawierania małżeństw oraz kształcenia w szkołach wyższych stwarza potrzeby w zakresie nowych miejsc prac, miejsc na studiach oraz nowych mieszkań. Ta grupa osób wymaga szczególnej troski ze strony lokalnych władz(nowych inwestycji). W latach 2006–2010 sytuacja demograficzna ulegnie zmianie – zaznaczy się wzrost liczby dzieci w wieku 0–6 lat, przy dalszym spadku młodzieży i ludności w wieku produkcyjnym.

Udział ludności w wieku emerytalnym  w całym okresie (2001–2010) wzrasta, co wymaga działań na rzecz ochrony zdrowia i opieki społecznej. Prognoza wskazuje też, że emigracja zagraniczna będzie miała trwały charakter.

 

 


Opracowano na podstawie pracy pt.: „Modelowy program wykorzystania walorów przyrodniczo-krajobrazowych Stobrawskiego Parku Krajobrazowego w procesie rozwoju społeczno-gospodarczego Gminy Pokój”- autorstwa zespołu pod kierunkiem prof. dr hab. Krystyny Dubiel, Pokój 2001.