Zabudowa fryderycjańska miejscowości Pokój
Wieś fryderycjańska - typ wsi zakładany w XIX wieku w zaborze pruskim i na ziemiach śląskich w ramach kolonizacji fryderycjańskiej. Akcja osadnicza zainicjowana przez króla Prus Fryderyka II miała na celu ściągnięcie niemieckich osadników na zdobyte przez Prusy ziemie celem ich trwałego przywiązania do państwa Pruskiego. W ramach akcji przeprowadzono gruntowne reformy administracyjne mające na celu rozwój rolnictwa i przemysłu. Dzielono królewszczyzny i na ich terenach budowano nowe wsie, sprowadzano do nich przeważnie ewangeliczną ludność z Prus, ale także z Habsburskiej Austrii, Czech i Węgier. Wsie charakteryzowały się zróżnicowaniem gospodarki: osadzano tam bogatych chłopów, ale istniały też małe osady jako zaplecze dla większych gospodarstw. Powstawały również osady przemysłowe i osady dla robotników leśnych (drwali) dostarczających drewno do nowo powstających hut (np. Antoniów koło Opola dla huty w Jedlicach.) Osady były budowane w oparciu fryderycjański regulamin według sporządzonych projektów. W przeciwieństwie do typu wsi łanowej i niwowej rozplanowywanie zabudowy wymagało zatrudnienia architekta. Wsie takie posiadają często regularne i geometryczne kształty, przeważnie były to równomierne parcele wzdłuż jednej drogi (np. Niwki k. Opola czy też wspomniany Antoniów), ale też z rozplanowaniem o kształcie rombu, trójkąta jak i gwiazdy (np. Nowosolna, Pokój) Starano się, aby były niepowtarzalne. Występowała szachownica gruntów, ale wynikała z różnej jakości gleb. Układ gruntów - indywidualny. Fryderycjański regulamin miał wpływ także na przemianę istniejących już wsi polskich, między innymi nie pozwolił na dalsze budowanie tzw. kurnych chat, oraz budowania nadmiernej liczby pomieszczeń gospodarczych. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Data publikacji: 25-05-2007 08:04