Warunki przyrodnicze
Przyroda
Gmina Pokój leży na najcenniejszym obszarze przyrodniczym Opolszczyzny. Jej tereny stanowi Stobrawski Park Krajobrazowy. Ochroną objęte są grunty rolne i leśne wysokiej jakości. Zabezpiecza się je przez nadmiernym przeznaczeniem na cele inwestycyjne. Chroni się również gleby przed zanieczyszczeniem substancjami szkodliwymi i wprowadzeniem środków chemicznych i biologicznych w ilościach i w sposób naruszający równowagę przyrodniczą.
Klimat
Omawiany obszar należy do lubusko-dolnośląskiego regionu klimatycznego. Panuje tu klimat ciepły i umiarkowanie wilgotny. Średnia roczna temperatura mieści się w granicach 7,5-8,0°C. Średnia temperatura okresu zimowego waha się od 1,5 do 2,0°C, a letniego od 14,0 do 15°C. Średnia roczna suma opadów wynosi 550-600mm. Na półrocze letnie przypada od 350 do 400 mm opadów, a na zimowe od 200 do 250 mm opadów.
Liczba dni z opadem śnieżnym należy tu do najniższych w Polsce.
Ilość dni w roku z opadami śniegu waha się między 35, a 50. Przeważają wiatry zachodnie i południowo-zachodnie.
Ze względu na specyficzny klimat istniejący Szpital Reumatologiczno-Rehabilitacyjny w Pokoju leczy reumatoidalne zapalenie stawów czy choroby układowe tanki łącznej.
Lasy
Powierzchnia lasów i zadrzewień w gminie wynosi 6488 ha. Wskaźnik lesistości gminy (48,8%) jest prawie dwukrotnie wyższy od przeciętnej lesistości województwa (25,5%) i kraju (27,5%).
Lasy położone w obszarze gminy należą do rozległego kompleksu Lasów Stobrawsko-Turawskich, które występują tu w postaci dużych powierzchni leśnych poprzedzielanych terenami rolniczymi. Najbardziej zalesiona jest środkowa część gminy.
Krajobraz
Na obszarze gminy można wyróżnić 2 rodzaje struktury przestrzennej krajobrazu:
Struktura pionowa-związana ze zróżnicowaniem form geomorfologicznych i ich wysokości. Na terenie gminy podstawowym szkieletem pionowej struktury przestrzennej krajobrazu są najniżej położone doliny rzek Stobrawy, Budkowiczanki.
Struktura pozioma-związana z rozmieszczeniem przestrzennym różnych form pokrycia terenu. Na terenie gminy podstawowym elementem struktury poziomej są lasy tworzące:
- wielkopowierzchniowy, zwarty system o charakterze ciągłym nadający całemu obszarowi dominujące cechy funkcjonalne środowiska przyrodniczego, oraz
- mozaikowaty-obejmujący małe skupiska zieleni istniejącej na terenach rolnych i zabudowanych.
Zaznaczyć należy, że w oparciu o ustawę określającą zasady ochrony cennych tworów przyrody ze względu na unikalność i rzadkość występowania , a także wartości naukowe i społeczne na terenie gminy Pokój wyróżniono i objęto ochroną prawną obszarowe i indywidualne formy ochrony przyrody:
Obszar chronionego krajobrazu to północna i wschodnia część gminy obejmująca obszar wsi: Domaradz, Domaradzka Kuźnia, Fałkowice, Lubnów, Kopalina i Zawiść. Nie jest on porośnięty zwartym drzewostanem leśnym, stanowi obszar użytkowany rolniczo z zabudową w rozproszeniu, rozczłonkowany dolinami, rzekami Bogacicy, Fałkówki, Kluczborskiego Strumienia. Otoczenie lasami, nadaje temu obszarowi szczególnych wartości krajobrazowych.
Stobrawski Park Krajobrazowy- to 90% obszaru gminy. Wśród walorów decydujących o zasadności prawnej ochrony najwartościowszych obszarów w formie tego Parku, najważniejszymi są:
- występowanie 38 gatunków roślin chronionych i 38 roślin rzadkich, z których 11 znajduje się na " Liście roślin zagrożonych w Polsce", a 3 są zagrożone w skali Europy,
- występowanie 125 zespołów i zbiorowisk roślinnych w tym wielu cennych i zagrożonych w skali kraju,
- występowanie licznych populacji ok. 150 gatunków ptaków chronionych i ok. 30 gatunków innych zwierząt chronionych, w tym wielu gatunków ginących i rzadkich, mających na terenie badań swoje najliczniejsze stanowiska w regionie,
- występowanie jednego z większych i ważniejszych na terenach południowej Polski obszarów wydmowych, grupujących ok. 100 wydm,
- występowanie coraz rzadszych a tutaj dobrze zachowanych ekosystemów typowych dla dolin dużych rzek, w tym: starorzeczy, kompleksy podmokłych gruntów i łąk zalewowych,
- występowanie zróżnicowanych siedliskowo i gatunkowo wieloprzestrzennych ekosystemów leśnych w tym coraz najrzadszych grądów/buczyn i dąbrów oraz olsów,
- występowanie licznych najlepiej zachowanych w regionie starorzeczy i wartościowych przyrodniczo stawów hodowlanych,
- występowanie wieloprzestrzennych ekosystemów podmokłych łąk stanowiących ostoję licznych gatunków zwierząt i roślin,
- interesujący system hydrologiczny równoległych , wąskich dolin rzecznych/z dominującymi ekosystemami rolnymi ekstensywnie użytkowanych łąk i gruntów ornych/ przedzielonych leśnymi terenami wododziałowymi,
- bardzo niska gęstość zaludnienia,
- bardzo niskie zabudowanie i uprzemysłowienie,
- unikalne w skali regionu walory krajobrazowe,
- pomniki przyrody ożywionej:
Dąb szypułkowy -nr rej. woj. 281-Pokój-oddz. 98
Jesion wyniosły- nr rej. woj. 155 -Pokój/ na skraju lasu/
Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe- "Dolina Stobrawy"(od Domaradza do Bielic); "Leśne Stawy"(na południe od Pokoju);"Siołkowickie Łąki"(doliny Budkowiczanki od Kuźnicy Katowskiej do Krzywej Góry)
Ustanowione ochroną prawną elementy przyrodnicze wprowadzają ograniczenia w użytkowaniu obszarów ich występowania, a także ich otoczeniu - są więc czynnikiem ograniczającym - warunkującym rozwój gminy od spełnienia określonych wymogów.
Użytki rolne zajmują powierzchnię 5700 ha tj.43%, a większość gleb w gminie to gleby lekkie, piaszczyste o wskaźniku bonitacji 0,75.
Lasy otaczające gminę ze wszystkich stron stanowią 43,4% jej powierzchni tj. 5766 ha i należą do kompleksu objętego ochroną. Można się w nich natknąć na ciekawe i rzadko występujące okazy fauny takie jak czapla siwa, bocian czarny, kormoran, orzeł bielik, żuraw, stada dzikich kaczek, gęsi i łabędzi, można tu również spotkać wydrę czy łosia. Na terenie tym rosną również duże ilości rzadkich drzew i krzewów jak np. platan, tulipanowiec, kasztan jadalny, praorzech, jodła kanadyjska, klon pensylwański, rododendron, daglezja, oraz najstarsza w Polsce sosna wejmutka, która ma przeszło 210 lat.
Pokój jest miejscem interesującym również ze względu na wartość zabytkową. Podstawowym atutem jest sam układ urbanistyczny miejscowości Pokój rozciągającej się gwieździście wokół położonego w części centralnej ronda. Najokazalszym i najciekawszym zachowanym mimo zniszczeń wojennych miejscem jest cały kompleks parkowy, zaprojektowany niegdyś jako połączenie parku francuskiego (z ruinką powstałą po wodotrysku) i angielskiego oraz części krajobrazowej z rozległymi stawami: Zofii, Wilhelminy, Heleny i Matyldy. W całym parku o powierzchni 166 ha można jeszcze do dziś natknąć się na wiele pomników m.in. Świątynia Matyldy, a także żeliwny odlew wielkiego śpiącego lwa z 1864 roku. Z pozostałych zabytków należałoby wymienić kościół (zabytek klasy zerowej) i cmentarz ewangelicki w Pokoju wraz z plebanią, kościół katolicki, kapliczki, cmentarz żydowski, cegielnia, domy mieszkalne i wiele innych.
Surowce mineralne
W gminie znajduje się udokumentowane złoże iłów trzeciorzędowych przydatne są do produkcji cegły, zlokalizowane w Krogulnej na obszarze 4,2 ha, o zasobach geologicznych wynoszących 479 000m3.
Opublikował(a): Tomasz Zimoch
Data publikacji: 13-10-2005 07:39
Data publikacji: 13-10-2005 07:39
